Eindeljk ingeklaard

"Een goede reiziger is iemand die niet weet waar hij heen gaat en een volmaakte reiziger weet niet waar hij vandaan komt." Lin Yoetang

Gemeten naar deze norm zijn wij slechts povere reizigers, maar zo voelen wij ons niet. Met een zekere arrogantie constateren wij regelmatig dat het heerlijk is te reizen door gebieden waar geen toeristen zijn. De dienstverlenende sector is nog niet aangetast door het vernederende fooiensysteem. Hier schept men er eer in de gast zo goed mogelijk van dienst te zijn. Meer nog dan in Kyrgizstan zijn wij hier in Noord-China een intrigerende bezienswaardigheid. Gisteren zaten we tussen de middag in een wegrestaurantje te eten, toen een groep mannen binnenkwam. Zij namen geen plaats aan een tafeltje, maar zetten hun stoelen twee rijen dik naast onze tafel, om ons op hun gemak gade te slaan. Ouders met kinderen sporen hun kleintjes aan om ons gedag te zeggen of een handje te geven. Trots dat zij hun kroost een bijzondere ervaring kunnen aanbieden. In restaurants giechelt men om onze pogingen om met stokjes te eten en meer dan eens kwam iemand naar ons toe om ons te leren dat netjes te doen. Voor de duidelijkheid: netjes houdt alleen in de wijze waarop je de stokjes hanteert. Vervolgens mag je de afstand tussen je kom en je mond terugbrengen tot enkele centimeters en slurpen zoveel als je wilt.

Wij zijn nu vier dagen in Xinjiang, de provincie van de Oeigoeren. Dit is een Centraal-Aziatisch volk, met een eigen taal uit de Turkse taalgroep, dat de Islamitische godsdienst belijdt. Sinds eeuwen geleden de toenmalige keizer hun leefgebied innam, zijn de Oeigoeren blijven dromen van en strijden voor hernieuwde onafhankelijkheid. De meest recente uiting daarvan vond enkele maanden geleden plaats, in het kielzog van het Tibetaanse protest. Dat was de reden waarom ons inreisvisum voor China ingetrokken dreigde te worden. Maar, net als van zoveel andere zaken, merken we amper iets van die spanning, behalve misschien wat overdreven veel politie op straat. (Maar niets in vergelijking tot de volledige troepenmachten die we in Turkmenistan zagen.) In de oppervlakkige contacten is iedereen vriendelijk en worden we voortdurend welkom geheten. Tot een echt gesprek komt het niet door de taalbarrière. Het enige waaruit de enorme spanning tussen de Oeigoeren en de Chinezen blijkt is de bitse wijze waarop sommige mensen reageren op het door ons vriendelijk bedoelde 'nihau' (goedendag) of xiè xiè (dank u). 'Ik ben geen Chinees, ik ben een Oeigoer' hoorden we meermalen.

Waar we ook niets van merken, alleen oppervlakkig over horen, is de ernstige aardbeving in de provincie Sechuan. In Nederland zullen jullie beter geïnformeerd zijn dan wij, want wij zien alleen beelden van de Chinese televisie en horen het commentaar van onze gids. In dit commentaar benadrukt hij vooral de openheid die de regering betracht over de ernst en de omvang van dit drama. Iets wat tot voor kort niet gebruikelijk was. Ook zou de regering nooit eerder zoveel hulp binnen zo korte tijd hebben ingezet voor een ramp. Wij interpreteren dat als een positief effect van de naderende Olympische spelen, waardoor China momenteel fel in de internationale schijnwerpers staat.
Verder zien we dat er een grootschalige, landelijke inzamelingsactie is begonnen. Overal staan bussen waar je in kunt doneren.

Van tevoren, thuis, en onderweg hebben wij natuurlijk actief meegedacht en gediscussieerd over de vraag of het ethisch wel verantwoord is dat wij hier zijn, terwijl daar ook krachtige tegenargumenten over zijn aan te voeren. Wij zijn echter overtuigd van het positieve effect van meer wederzijds contact. Met onze gids hebben wij daarover al uitgebreid kunnen praten. Hij heeft zes jaar in Europa gewoond en is gewend om in directe termen te discussiëren, wat het voor ons gemakkelijk maakt. Wel is hij natuurlijk, als officieel toegewezen gids, gebonden aan loyaliteit jegens het overheidsbeleid. Hij is fel in zijn kritiek op het eenzijdige, negatieve beeld dat de Westerse media van China geven en wij kunnen daarin een heel eind met hem meegaan. Hoe vaak hebben wij tijdens deze reis onze - door onze media ingegeven - beelden al niet bijgesteld...Thuis willen wij graag nabomen over dit thema, maar we hebben onze gids beloofd om geen politiek c.q. gevoelige kwesties aan te roeren op onze weblog of in de artikelen die ik voor de Soester Courant schrijf. De arme man kreeg een fit toen hij dat laatste hoorde!

Om dezelfde reden houden jullie ook de ins en outs tegoed over het verloop van onze inklaringsprocedure. Het waren lange, spannende dagen, waarin -zoals gezegd- chauffeurs en auto's grondig doorgelicht werden en wij een nieuw rijbewijs moesten halen. Het grootste probleem bleek te zijn dat niemand de plek wist waar de motornummers stonden. Van alle gegevens die wij hadden aangereikt voor ons visum, bleken die nummers uitgerekend het belangrijkst. Dit komt omdat de Chinezen in luttele tijd elke carrosserie kunnen nabouwen, maar blijkbaar niet de bijbehorende motor. Smokkel en illegale handel in motoren is daardoor een goudmijn, die men wil dempen. In totaal is er meer dan acht uur aan de auto's gesleuteld, waarbij hele delen van de motoren eruit gehaald werden om die nummers boven water te halen. Uiteindelijk bleef de vertraging beperkt tot één dag, en die zullen we in de komende dagen gaan inlopen.

De afgelopen twee dagen was van inlopen geen sprake, want we hadden twee lange trajecten te gaan, langs de Taklamakanwoestijn (= plaats waar je wel in, maar niet meer uitkomt). Het was te heet om zelfs maar te pauzeren en de wind blies het zand om onze oren. Vandaag was de zon verduisterd door zandstormen en stof van tientallen vieze industrieën langs de weg. Een soort hel op aarde, die mij niet inspireerde tot fotograferen. (Gelukkig zijn daar wel oases in, met goede hotels en internet!)

PS Iedereen heel hartelijk dank voor alle gelukwensen aan Rob voor zijn verjaardag, via het weblog, de mail en sms. Hij heeft ervan genoten.