Ships that pass in the night

Vrijdag vertrekken we vroeger dan gepland naar onze woestijnexcursie. Het is een uur vliegen naar het startpunt, Sheba. Al na 5 minuten zien we waar de smalle, vruchtbare kuststrook eindigt en de woestijn begint. Nadat we 700 km. woestijn hebben overbrugd, zien we onder ons Sheba liggen. Een verrassing, zo’n grote stad van 500.000 inwoners diep in de Sahara. ’s Avonds wandelen we door de slecht verlichte, stoffige hoofdstraten en eten pizza. Een nieuwe gids, mr. Ramadan, en politieman Achmed (toch gekomen!) begeleiden ons. Achmed ziet eruit als een snelle haas, met een alerte, scherpe blik. Hij kwijt zich serieus van zijn taak.

De volgende ochtend begint het echte werk. In vier jeeps en een pick-up met keukengerei en tenten, vertrekken we naar het 150 km. verderop gelegen Ubari.
Na een bezoek aan de ruïnes van Germa (hoofdstad van het legendarische volk van de Germantes) en een lunch aan de voet van de 70 m. hoge duinen, duiken we met de jeeps de eindeloze zandzee in. De chauffeurs leven zich uit in het op en afrijden van de hellingen. Onderling is enige competitie wie de moeilijkste hellingen het best weet te nemen. Kreetjes van –al dan niet gespeelde angst- wisselen af met oh’s en ah’s vanwege het onbeschrijfelijk mooie, onmetelijke landschap. We stoppen bij enkele zoutmeren die je ervaart als fata morgana’s. Zo onwerkelijk is het om deze prachtige, helder meertjes te vinden, omzoomd door riet en palmen, in een omgeving van duizenden kilometers puur zand.

Aan het eind van de middag slaan we een tentenkamp op in een duinpan. De kok gaat aan het werk. De chauffeurs, gids en politieagent trekken zich terug bij een vuurtje en zitten gezellig te babbelen en te lachen. Na het eten volgen we hun voorbeeld en bouwen ons eigen vuurtje. 25 Meter afstand, maar werelden uit elkaar.De mannen die ons hier begeleiden en verzorgen doen dit voor werk en inkomen. Voor ons is dit pure luxe. Het is ons feestje. De afstand tussen hen en ons, in taal, cultuur, geschiedenis, sociaal politieke achtergrond, opleiding lijkt te groot om tot enige echt contact te komen.

Op een gegeven moment horen we zacht getrommel, geneurie, gezang en gelach. Ik ben nieuwsgierig, maar blijf gewoon netjes converseren over onze ervaringen van die dag. Bij het andere vuur wordt het steeds gezelliger, maar ik durf niet van kamp te wisselen. Uit respect voor hun recht op vrije tijd en uit gene. Wij moesten toch zo nodig een eigen vuurtje? Op een hint van onze gids die even bij ons komt kijken, schuiven we uiteindelijk schoorvoetend aan bij de zingende mannen. De verhoudingen zijn omgedraaid: wij zijn hun (ongenode) gasten. Ik ben me pijnlijk bewust van de ironie van de situatie: we hebben kosten noch moeite gespaard om een onvergetelijke ervaring in de woestijn mee te maken. Nu doen we een beroep op deze mensen, die niet meer dan een leeg benzineblik nodig hebben om een feestje te bouwen.
Een tijdlang klappen we mee op het felle ritme van de trommel en proberen de refreinen na te zingen. De stemming stijgt. Agent Achmed valt uit zijn rol en doet even heel gek.
Plotseling zwijgen de mannen en kijken ons verwachtingsvol aan. Het is onze beurt om voor het vermaak te zorgen. Stuntelig zoeken we naar geschikte liedjes. Onze ‘rode rozen uit Amsterdam’ klinken verlept en ‘aan de Amsterdamse grachten’ verwatert omdat niemand meer dan het refrein kent. Het enige dat er nog een beetje krek uitkomt is ‘Vader Jacob’ in canon. Nadat de mannen ons een tijdje hebben laten spartelen, verlossen ze ons uit onze verlegenheid. De trommel slaat weer, handen klappen, we lachen mee om teksten waar we geen iota van begrijpen en we proberen te dansen in het zachte zand. Voor even zijn de verschillen minder relevant dan wat we gemeen hebben met elkaar.

’s Ochtends zorgt de kok voor ons ontbijt alsof er niets gebeurd is. De chauffeurs helpen de tenten af te breken en laden de wagen in. Ze laten ons nog meer van dit prachtige woestijnlandschap zien en nog een paar ‘fata morgana-meertjes’. Bij het afscheid geven wij hun een fooi. De verhoudingen zijn weer terug naar af. Of toch niet? We hebben een glimp van elkaar opgevangen, als ‘ships that pass in the night’ in deze zee van zand. Wie weet hoe de herinnering aan deze ontmoeting van invloed zal blijken?